ഇന്നത്തെ ജനിതക ശാസ്ത്രജ്ഞരെ സഹായിക്കാൻ ആധുനിക സാങ്കേതിക വിദ്യയും ഉപകരണങ്ങളുമുണ്ട്. പക്ഷേ, ജനിതക ശാസ്ത്രത്തിന്റെ പിതാവ് എന്ന് ഇന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന ഗ്രിഗർ മെന്റലിന് ഈ സൗകര്യങ്ങളൊന്നും ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. കണ്ടെത്തിയ പരീക്ഷണങ്ങൾ, അസാമാന്യമായ ക്ഷമ ഇവയായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൈമുതൽ.
താൻ ജീവിച്ച കാലത്തിനും ഏറെ മുന്നിലായിരുന്നു മെന്റൽ, അതിനാൽ തന്നെ ഒരു പുത്തൻ വിജ്ഞാന ശാഖയുടെ പിതാവ് പോയിട്ട് ഒരു ശാസ്ത്രജ്ഞനായിക്കൂടി അദ്ദേഹത്തെ ലോകം അംഗീകരിച്ചില്ല. അദ്ദേഹം മരിച്ച് പിന്നെയും 34 കൊല്ലത്തിനു ശേഷമാണ് ലോകം മാനസിക പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ മഹത്വം തിരിച്ചറിഞ്ഞത്. അതോടെ ജനിതക ശാസ്ത്രം എന്ന പുതിയ വിജ്ഞാനശാഖ, ഈ ലോകത്തെ നാമെങ്ങനെ കാണുന്നു എന്നതിനെ മാത്രമല്ല, അതിൽ നാമെങ്ങനെ ജീവിക്കുന്നു എന്നതിനെ മാറ്റി മറിക്കാൻ തുടങ്ങി.
പഴയ ആസ്ത്രിയയിലെ ഒരു നിർധന കർഷകകുടുംബത്തിൽ 1822 ജൂലൈ 20ന് ജനിച്ച മെന്റൽ കുട്ടിക്കാലത്തുതന്നെ തോട്ടപരിപാലനത്തിലും തേനീച്ച വളർത്തലിലും ഏർപ്പെട്ടിരുന്നു. മിടുക്കനായ മകന്റെ പഠനം തുടരാൻ മാതാപിതാക്കൾ അവനെ മൊണാസ്ട്രിയിൽ ചേർത്തു. പ്രകൃതിയോട് ചെറുപ്പത്തിലേ ഉണ്ടായിരുന്ന താല്പര്യം അവിടെ തന്റെ അടിസ്ഥാന ഗവേഷണങ്ങളിലേക്കും ജനിതകത്തിന്റെ തത്വങ്ങളിലേക്കും നയിച്ചു.
മാനസിക പാരമ്പര്യം സംബന്ധിച്ച നിരവധി സംശയങ്ങളുണ്ടായിരുന്നു. ചില സവിശേഷതകൾ എങ്ങനെയാണ് അടുത്ത തലമുറയിലേക്ക് കൈമാറുന്നത് എന്നറിയാൻ അദ്ദേഹം പയറുചെടികളിൽ പരീക്ഷണങ്ങൾ നടത്തി. പ്രാണികൾ വഴി, അനഭിലഷണീയമായ രീതിയിൽ പരാഗണം നടന്നുപോകാതിരിക്കാൻ അവയെ പൊതിഞ്ഞുസൂക്ഷിച്ചു. കുറച്ചൊന്നുമല്ല, മുപ്പതിനായിരത്തോളം ചെടികളാണ് അദ്ദേഹം നട്ടുവളർത്തിയത്. ഏഴു വർഷമെടുത്തു ഈ പരീക്ഷണനിരീക്ഷണങ്ങൾ പൂർത്തിയാകാൻ.
ഉയരമുള്ള പയർ ചെടിയെ ക്രോസ് ചെയ്തപ്പോൾ കിട്ടിയതൊക്കെയും ഉയരം കൂടിയ ചെടികളായിരുന്നു. ഈ രണ്ടാം തലമുറ ചെടികൾ തമ്മിൽ ക്രോസ് ചെയ്തപ്പോൾ നാലിൽ ഒന്നുവീതം ഉയരം കുറഞ്ഞ ചെടികളുമുണ്ടായി. ഉയരവും ഉയരമില്ലായ്മയും ചേർന്ന് ഇടത്തരം ഉയരം എന്നൊരു ഗുണം ഒരിക്കലും ഉണ്ടായില്ല. ഉയരം എന്ന സവിശേഷത, ജീനുകൾ വഴി അനന്തര തലമുറയിലേക്ക് കൈമാറ്റം ചെയ്യപ്പെടുന്നു എന്നും ഓരോ ചെടിയും അത് ആർജ്ജിക്കുന്ന ജീനുകളുടെ പ്രത്യേകത ഉയരമുള്ളതോ അല്ലാത്തതോ ആകുന്നു. (ജീൻ എന്ന വാക്ക് അദ്ദേഹം ഉപയോഗിച്ചില്ല) ഒരു പ്രത്യേക ജീൻ കോമ്പിനേഷൻ നിമിത്തം പ്രകടമാകാതെ പോകുന്ന ഒരു സവിശേഷത, അടുത്ത തലമുറയിൽ പ്രകടമായി എന്ന് വരാം. ഇതു സംബന്ധിച്ച തന്റെ പരീക്ഷണങ്ങളും നിഗമനങ്ങളും മെന്റൽ ശാസ്ത്രജ്ഞരുടെ സമ്മേളനത്തിൽ അവതരിപ്പിച്ചു. കേവലം ഒരു ശാസ്ത്രാധ്യാപകനായിരുന്ന ഈ സന്യാസിയുടെ (സന്യാസി) പരീക്ഷണങ്ങളുടെ പ്രാധാന്യം തിരിച്ചറിയാൻ അന്ന് ആർക്കുമായില്ല.
ജീവികളിൽ തന്റെ സിദ്ധാന്തം പരീക്ഷിച്ചു നോക്കാനായിരുന്നു മെന്റലിന്റെ അടുത്ത ശ്രമം. തേനീച്ചകളെയാണ് അദ്ദേഹം ഇതിനായി തിരഞ്ഞെടുത്തത്. തേൻ ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്ന ഒരു സങ്കരനെ വികസിപ്പിച്ചെടുക്കുന്നതിൽ അദ്ദേഹം വിജയിക്കുകയും ചെയ്തു. എന്നാൽ റാണി ഈച്ചകളെ നിയന്ത്രിക്കാനുള്ള ബുദ്ധിമുട്ടും ആ പുതുജനുസിന്റെ ആ ക്രമണോത്സകതയും നിമിത്തം പഠനം പൂർത്തിയാക്കാനായില്ല. താമസിയാതെ തന്നെ (abbot) ആയി കയറ്റം ലഭിച്ചു. അതോടെ പരീക്ഷണനിരീക്ഷണങ്ങൾക്കൊന്നും സമയം കിട്ടാതാവുകയും ചെയ്തു.
അറുപത്തിയൊന്നാം വയസ്സിൽ, 1884 ജനുവരി ആറാംതീയതി, കിഡ്നിസംബന്ധമായ രോഗം നിമിത്തം അദ്ദേഹം അന്തരിച്ചു. മരണശേഷം നികുതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട സർക്കാരുമായി നിലനിന്നിരുന്ന തർക്കങ്ങൾ അവസാനിപ്പിച്ച കൂട്ടത്തിൽ, അനന്തരഗാമി, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശേഖരത്തിലുണ്ടായിരുന്ന കടലാസുകൾ മുഴുവൻ കത്തിച്ചുകളഞ്ഞു! ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിലാണ് മെന്റലിന്റെ സംഭാവനകൾ ശാസ്ത്രലോകം തിരിച്ചറിഞ്ഞതും ശാസ്ത്രചരിത്രത്തിൽ അർഹമായ സ്ഥാനം ലഭിച്ചതും.
താൻ ജീവിച്ച കാലത്തിനും ഏറെ മുന്നിലായിരുന്നു മെന്റൽ, അതിനാൽ തന്നെ ഒരു പുത്തൻ വിജ്ഞാന ശാഖയുടെ പിതാവ് പോയിട്ട് ഒരു ശാസ്ത്രജ്ഞനായിക്കൂടി അദ്ദേഹത്തെ ലോകം അംഗീകരിച്ചില്ല. അദ്ദേഹം മരിച്ച് പിന്നെയും 34 കൊല്ലത്തിനു ശേഷമാണ് ലോകം മാനസിക പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ മഹത്വം തിരിച്ചറിഞ്ഞത്. അതോടെ ജനിതക ശാസ്ത്രം എന്ന പുതിയ വിജ്ഞാനശാഖ, ഈ ലോകത്തെ നാമെങ്ങനെ കാണുന്നു എന്നതിനെ മാത്രമല്ല, അതിൽ നാമെങ്ങനെ ജീവിക്കുന്നു എന്നതിനെ മാറ്റി മറിക്കാൻ തുടങ്ങി.
പഴയ ആസ്ത്രിയയിലെ ഒരു നിർധന കർഷകകുടുംബത്തിൽ 1822 ജൂലൈ 20ന് ജനിച്ച മെന്റൽ കുട്ടിക്കാലത്തുതന്നെ തോട്ടപരിപാലനത്തിലും തേനീച്ച വളർത്തലിലും ഏർപ്പെട്ടിരുന്നു. മിടുക്കനായ മകന്റെ പഠനം തുടരാൻ മാതാപിതാക്കൾ അവനെ മൊണാസ്ട്രിയിൽ ചേർത്തു. പ്രകൃതിയോട് ചെറുപ്പത്തിലേ ഉണ്ടായിരുന്ന താല്പര്യം അവിടെ തന്റെ അടിസ്ഥാന ഗവേഷണങ്ങളിലേക്കും ജനിതകത്തിന്റെ തത്വങ്ങളിലേക്കും നയിച്ചു.
മാനസിക പാരമ്പര്യം സംബന്ധിച്ച നിരവധി സംശയങ്ങളുണ്ടായിരുന്നു. ചില സവിശേഷതകൾ എങ്ങനെയാണ് അടുത്ത തലമുറയിലേക്ക് കൈമാറുന്നത് എന്നറിയാൻ അദ്ദേഹം പയറുചെടികളിൽ പരീക്ഷണങ്ങൾ നടത്തി. പ്രാണികൾ വഴി, അനഭിലഷണീയമായ രീതിയിൽ പരാഗണം നടന്നുപോകാതിരിക്കാൻ അവയെ പൊതിഞ്ഞുസൂക്ഷിച്ചു. കുറച്ചൊന്നുമല്ല, മുപ്പതിനായിരത്തോളം ചെടികളാണ് അദ്ദേഹം നട്ടുവളർത്തിയത്. ഏഴു വർഷമെടുത്തു ഈ പരീക്ഷണനിരീക്ഷണങ്ങൾ പൂർത്തിയാകാൻ.
ഉയരമുള്ള പയർ ചെടിയെ ക്രോസ് ചെയ്തപ്പോൾ കിട്ടിയതൊക്കെയും ഉയരം കൂടിയ ചെടികളായിരുന്നു. ഈ രണ്ടാം തലമുറ ചെടികൾ തമ്മിൽ ക്രോസ് ചെയ്തപ്പോൾ നാലിൽ ഒന്നുവീതം ഉയരം കുറഞ്ഞ ചെടികളുമുണ്ടായി. ഉയരവും ഉയരമില്ലായ്മയും ചേർന്ന് ഇടത്തരം ഉയരം എന്നൊരു ഗുണം ഒരിക്കലും ഉണ്ടായില്ല. ഉയരം എന്ന സവിശേഷത, ജീനുകൾ വഴി അനന്തര തലമുറയിലേക്ക് കൈമാറ്റം ചെയ്യപ്പെടുന്നു എന്നും ഓരോ ചെടിയും അത് ആർജ്ജിക്കുന്ന ജീനുകളുടെ പ്രത്യേകത ഉയരമുള്ളതോ അല്ലാത്തതോ ആകുന്നു. (ജീൻ എന്ന വാക്ക് അദ്ദേഹം ഉപയോഗിച്ചില്ല) ഒരു പ്രത്യേക ജീൻ കോമ്പിനേഷൻ നിമിത്തം പ്രകടമാകാതെ പോകുന്ന ഒരു സവിശേഷത, അടുത്ത തലമുറയിൽ പ്രകടമായി എന്ന് വരാം. ഇതു സംബന്ധിച്ച തന്റെ പരീക്ഷണങ്ങളും നിഗമനങ്ങളും മെന്റൽ ശാസ്ത്രജ്ഞരുടെ സമ്മേളനത്തിൽ അവതരിപ്പിച്ചു. കേവലം ഒരു ശാസ്ത്രാധ്യാപകനായിരുന്ന ഈ സന്യാസിയുടെ (സന്യാസി) പരീക്ഷണങ്ങളുടെ പ്രാധാന്യം തിരിച്ചറിയാൻ അന്ന് ആർക്കുമായില്ല.
ജീവികളിൽ തന്റെ സിദ്ധാന്തം പരീക്ഷിച്ചു നോക്കാനായിരുന്നു മെന്റലിന്റെ അടുത്ത ശ്രമം. തേനീച്ചകളെയാണ് അദ്ദേഹം ഇതിനായി തിരഞ്ഞെടുത്തത്. തേൻ ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്ന ഒരു സങ്കരനെ വികസിപ്പിച്ചെടുക്കുന്നതിൽ അദ്ദേഹം വിജയിക്കുകയും ചെയ്തു. എന്നാൽ റാണി ഈച്ചകളെ നിയന്ത്രിക്കാനുള്ള ബുദ്ധിമുട്ടും ആ പുതുജനുസിന്റെ ആ ക്രമണോത്സകതയും നിമിത്തം പഠനം പൂർത്തിയാക്കാനായില്ല. താമസിയാതെ തന്നെ (abbot) ആയി കയറ്റം ലഭിച്ചു. അതോടെ പരീക്ഷണനിരീക്ഷണങ്ങൾക്കൊന്നും സമയം കിട്ടാതാവുകയും ചെയ്തു.
അറുപത്തിയൊന്നാം വയസ്സിൽ, 1884 ജനുവരി ആറാംതീയതി, കിഡ്നിസംബന്ധമായ രോഗം നിമിത്തം അദ്ദേഹം അന്തരിച്ചു. മരണശേഷം നികുതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട സർക്കാരുമായി നിലനിന്നിരുന്ന തർക്കങ്ങൾ അവസാനിപ്പിച്ച കൂട്ടത്തിൽ, അനന്തരഗാമി, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശേഖരത്തിലുണ്ടായിരുന്ന കടലാസുകൾ മുഴുവൻ കത്തിച്ചുകളഞ്ഞു! ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിലാണ് മെന്റലിന്റെ സംഭാവനകൾ ശാസ്ത്രലോകം തിരിച്ചറിഞ്ഞതും ശാസ്ത്രചരിത്രത്തിൽ അർഹമായ സ്ഥാനം ലഭിച്ചതും.